De bomen in het vakbekwaamheidbos van beleggen

Medewerkers van beleggingsondernemingen krijgen te maken met vernieuwde eisen aan hun vakbekwaamheid. De basis hiervoor vindt u in de artikelen 24 en 25 van de MiFID II-regelgeving, nader uitgewerkt door de ESMA. Op dit moment kennen we in Nederland echter al vakbekwaamheidseisen op het gebied van beleggen in de Wft en bij DSI, de SEH, de FFP en de VBA. Ziet u door de bomen het bos nog?

Graag neem ik u mee door dit woud van eisen. Om te concluderen dat het uiteindelijk toch wel veel van hetzelfde is, maar dat er ook een paar nieuwe regels aankomen. Hierbij beperk ik mij tot de eisen die worden gesteld aan medewerkers die niet-professionele klanten informeren of adviseren over beleggen. In deze Kenniswaeijer eerst aandacht voor de basis vanuit Europa.

MiFID: de basis

Eisen aan de vakbekwaamheid van medewerkers zijn natuurlijk niet nieuw. Richtlijn 2006/73/EG ter uitvoering van de eerste versie van de MiFID (Markets in Financial Instruments Directive, 2004/39/EG) verplicht de beleggingsonderneming al ‘medewerkers in dienst te hebben die over de nodige vakbekwaamheid, kennis en deskundigheid beschikken om de hun toevertrouwde verantwoordelijkheden uit te oefenen’. MiFID II, de tweede versie van deze richtlijn (2014/65/EU), gaat echter verder.

De artikelen 24 en 25 van MiFID II bevatten bepalingen ter bescherming van de belegger. Zo stelt artikel 24 eisen aan de dienstverlening en de informatie die de beleggingsonderneming aan haar klant moet geven. Artikel 25 bevat regels voor de ‘beoordeling van de geschiktheid en adequaatheid en rapporteren aan cliënten’. Doel van deze artikelen is dat klanten een advies krijgen dat bij hen past en dat zij op basis van goede informatie een onderbouwde beslissing kunnen nemen.

Deze twee artikelen leggen de basis voor de vakbekwaamheidseisen die aan de medewerkers worden gesteld.

ESMA Guidelines: de uitwerking

Op grond van artikel 25 lid 9 zijn deze eisen nader uitgewerkt door de ESMA, de European Securities and Markets Authority – zeg maar de Europese AFM. Op 17 december 2015 heeft de ESMA na een uitgebreide consultatie haar final report uitgebracht met ‘Guidelines for the assessment of knowledge and competence’.

Informeren en adviseren

Annex VI van dit rapport bevat eindtermen voor twee groepen medewerkers: zij die informeren over ‘investment products, investment services or ancillary services’ en zij die beleggingsadvies geven. Eindtermen zijn eisen aan kennis en vaardigheden. Toevoeging van die eerste groep medewerkers is nieuw voor ons. Vanuit de Wft kennen we namelijk alleen eindtermen voor adviseurs, net als bij de FFP (Federatie Financiële Planners). Ook voor DSI is deze functiegroep nieuw.

Actueel vakbekwaam

Uitbreiding van de doelgroep is dus de eerste belangrijke wijziging. Er is er echter nog één; een eis die we vanuit de Wft voor de ‘andere’ medewerkers met zelfstandig vakinhoudelijk klantcontact al wel kennen. De guidelines van de ESMA bevatten nu namelijk ook expliciet de eis van actuele vakbekwaamheid voor medewerkers die informeren en adviseren op het vakgebied beleggen.

In artikel 20b van Annex VI staat dat organisaties ervoor moeten zorgen dat ‘… staff possess an appropriate qualification and maintain and update their knowledge and competence by undertaking continuous professional development or training for the appropriate qualification …’ (cursivering door mij).

Deze eis kennen we op grond van de Wft al sinds 1 januari 2014 als ‘permanent actueel’.

Integratie in Wft

De vakbekwaamheidseis uit MiFID II zal worden geïntegreerd in de Wft; in artikel 4:9 om precies te zijn. Hierin moet een nieuw lid 3 komen, dat luidt: ‘Een beleggingsonderneming draagt zorg voor de vakbekwaamheid van haar werknemers en van andere natuurlijke personen die zich onder haar verantwoordelijkheid rechtstreeks bezighouden met het verlenen van beleggingsdiensten aan cliënten.’

Met deze toekomstige aanpassing van de Wft vallen de medewerkers van beleggingsondernemingen voor hun vakbekwaamheid dus onder hetzelfde regime als de andere medewerkers die diensten verlenen aan de niet-professionele klant.

In de volgende KennisWaeijer informeer ik u graag verder over de inhoudelijke eisen vanuit de verschillende regelingen.